فەلسەفە-ئیلاهیات-دینناسی

پیتەر ئادەمسن لەبارەی تهافت الفلاسفة غەزالی فەیلەسوف پیتەر ئادەمسن بەکورتی ئاماژە بەوە دەدات کە ئیمامی غەزالی بەپێچەوانەی هەڵەتێگەیشتن و چەواشەکاریەکانەوە ڕەتی تەواوی فەلسەفەی (مەبەست لەفەلسەفەی یۆنانی تێکەڵبوو بە عەقیدەی ئیسلامی) نەکردوەتەوە بەڵکو شتەکە بەم شێوەیە: 1. کتێبی تهافت تەنها بریتیە لە دراسەی ئەو خاڵانەی کە فەیلەسوفان تێیدا تووشی هەڵە و گومڕای بوون یاخوود بانگەشەی هەندێ باوەڕیان کردووە بێ پێشکەشکردنی دەلیلی پێویست. 2. غەزالی نەک فەلسەفەی نەوەستاند بەڵکو بووە هۆی گەیاندنی فەلسەفە و هێشتنەوەی فەلسەفە بەتایبەت لە ڕۆژهەڵات. 3. غەزالی تەرکیزی ڕەخنەکانی لەسەر ئیبن سینا بووە، ڕەخنەکانیشی دیاریکراوبوونە لە هەندێ بابەت (میتافیزیکی) نەوەکو تەواوی فەلسەفەی ئیبن سینا. 4. غەزالی لە کتێبی دواتریدا بەناوی المنقذ من الضلال ڕوونی دەکاتەوە هەندێ لایەنی فەلسەفە ئەبێت بەخێرهاتنی لێبکەین بەتایبەت لۆجیک. 5. ئەفسانەیە وابزانرێت فەلسەفە کۆتای پێهاتووە لە جیهانی ئیسلامی بەهۆی کتێبەکەی غەزالی بەڵکو فەلسەفە بەردەوام ماوەتەوە لەجیهانی ئیسلامیدا. هەر لەبارەی ڕەخنەکانی غەزالی لە ئیبن سینا لایەنێکی تر هەی...

 هانابردن بۆ دۆخی نەزانی لە دیبەیتی پەرەسەندن و خەلقدا یەکێک لەو بەهەڵەداچوونەوە لۆجیکیانەی لە دیبەیتی پەرەسەندن و خەلقدا ئەنجام دەدرێت بریتیە لە هانا بردن بۆ لای نەزانی Appeal to Ignorance (argumentum ad ignorantiam) کە بریتیە لەوەی دەڵێت هەواڵێک ڕاستە مادام کەس نەیسەلماندووە هەڵەیە یان هەواڵێک هەڵەیە مادام کەس نەیسەلماندووە ڕاستە، یاخود وردتر بلێم بریتیە لەوەی کەسێک لەباتی ئەوەی کەیسێکی ئیجابی یان بەڵگەیەک پێشکەش بکات بۆ بانگەشەکەی، دێت نەبوونی بەڵگە لە دژی بانگەشەکەی ئەکاتە بەڵگە بۆ ڕاستبوونی بانگەشەکەی. بۆ نمونە: ا: لێپریکۆن لەسەر مانگ هەیە ب: نەخێر لێی نییە ا: ئەتوانی بیسەلمێنیت؟ ب: نەخێر ا: کەوایە لێپریکۆن لەسەر مانگ هەیە تب: لێپریکۆن بوونەوەرێکی خەیاڵیە. جا لە دیبەیتی پەرەسەندن و خەلقدا، چ لە ئاستی هەندێک لە زانایانەوە بێت یاخوود کەسانی ئاسایی، بەڵگەیان بۆ پەرەسەندن پێشکەش دەکرد بە ئەنجامدانی ئەم بەهەڵەداچوونە لۆجیکیە، ئەویش بانگەشەکردن بۆ نەبوونی فەرمان لە چەندین بەشی جینۆم یاخوود نەبوونی فەرمان لە چەند ئەندامێکی جەستەدا. بۆ نمونە بڕوانیتە کتێبێکی زانای بایۆلۆجی کێنیس میلەر...