فەلسەفە-ئیلاهیات-دینناسی

خەلقی سات بە سات و پەیوەندی بە ئارگومێنتی گەردوونی کەلام لە کتێبەکەیدا بەناوی بورهان، کە لەبارەی پێشکەشکردنی ئارگومێنتی مەرجدارێتیەوەیە بۆ بوونی خودا، محمد حیجاب بەرهەڵستیەک دروست ئەکات لەبارەی پەیوەندی نێوان خەلقی سات بە سات occasionalism و ئارگومێنتی گەردوونی کەلام، بەرهەڵستیەکەش ئەوەیە ناتوانین بە شێوەیەکی تەبا باوەڕداربین بە هەردووکیان. پێش ئەوەی بچینە لای بەرهەڵستیەکە، بە شێوەیەکی پوخت پێویستە ئەو دوو چەمکە ڕوون بکەینەوە: 1. خەلقی سات بە سات یان occasionalism بریتیە لە مۆدێلێکی کرداری ئیلاهی، کە لەم مۆدێلەدا خودا سات بە سات و گەرد بە گەرد گەردوون دروست ئەکاتەوە، وە لەم مۆدێلەدا تەنەکان و شتەکان خاوەنی هێزی هۆکاری خۆیان نییە، بەڵکو ئەو خودایە سات بە سات شتەکان ئەنجام دەدات. 2. ئارگومێنتی گەردوونی کەلام، یەکێکە لە ئارگومێنتە گەردوونیە کلاسیکییەکان کە هەوڵدەدات پشانی بدات گەردوون لەلایەن یەکەم هۆکاری بێهۆوە دروست بووە و ئەزەلی نییە، وە بەشێوەی جۆراو جۆر داڕێژراوە و بەرگری لێ کراوە و دەکرێت تا ئەمڕۆش، بەڵام بە شێوەیەکی گشتی ئەم شێوە دیدەکتیڤانەی هەیە: 1. هەر شتێک دەست بکات بەدروست بوو...

بۆچی ڕەتکردنەوەی ویستی ئازاد خۆبەهەڵەخستنەوەیە؟ دەربڕینی: {ویستی ئازاد بوونی نییە، چونکە هەموو کردارەکانمان دیاریکراون لە لایەن فیزیا و کیمیایەوە} وەک بانگەشەیەک کە ڕاستی بگەیەنێت ئەنجام دەدرێت، ئەمەش واتای ئەوەیە هەواڵە (propostion). کەسی ڕەتکەرەوەی ویستی ئازاد پێشنیاری ئەوە دەکات ویستی ئازاد ڕاست نییە. ئاڵۆزیە لۆجیکیەکەی کە تووشی کەسی ڕەتکەرەوەی ویستی ئازاد دەبێت بریتیە لەوەی فیزیا و کیمیا هیچ هەواڵێکیان تێدا نییە - کیمیای دەماری، میتابۆلیزمی خانەیی، داینامیکی شلەیی، توانای کرداریی، هتد. ملکەچی بۆ یاساکانی فیزیایە نەک یاساکانی لۆجیک. دۆخێکی مێشک، کە پێکهاتووە لە شێوەیەکی دیاریکراوی چالاکی دەماریی لە ساتێکی دیاریکراودا، بەهای ڕاستی نییە و جا بۆیە، ئەگەر سروشت حەتمی بێت (کە وانیە)، ئەوا دۆخێکی مێشک ناتوانێت هەواڵێک بەرهەم بێنێت، تەنانەت ئەم هەواڵە {ویستی ئازاد بوونی نییە}. هیچ هەواڵێک بوونی نییە لە یاساکانی فیزیا و کیمیا، کەچی کەسی ڕەتکەرەوەی ویستی ئازاد بانگەشەی ئەوە دەکات کە هەموو ئەوەی ئەو دەیڵێت بەڕەهایی دیاریکراوە لەلایەن یاساکانی فیزیا و کیمیا. ڕەتکەرەوەی ویستی ئازاد بە ناڕاستەوخ...